Sevgili arkadaşlar coğrafya dersinin matematiksel işlem kullanılan konularından biri olan yerel saat hesaplamaları ilk etapta karmaşık gibi görünse de aslında mantığını anlayınca çok zevkli ve basit bir konudur. Matematiksel işlem olarak sadece basit çarpma bölme toplama çıkarma işlemleri gerektirir. Bu konuyu bol örnekle anlatarak açıklamaya çalışacağız. İlk olarak yerel saat nedir bunu öğrenerek başlayalım.
Yerel Saat nedir?
Yerel saat, bir yerin kendine özgü saatidir. Bir noktanın yerel saati, bulunulan meridyenin Güneş’in tam karşısında olduğu an, saat 12.00’ye ayarlanarak tespit edilir. Bu vakit aynı zamanda Güneş’in ufuk düzlemi üzerinde tepe noktasında görüldüğü andır.
*Yerel saat, genellikle ibadet vakitlerinin düzenlenmesinde (namaz, iftar, sahur vakitleri vb.) kullanılmaktadır.
Peki bir yerin yerel saatini hesaplamak istiyoruz ne yapacağız, nasıl bulacağız?
Yerel saat hesaplanırken aşağıdaki adımlar uygulanır:
1. Verilen iki nokta arasındaki meridyen farkı bulunur.
2. Bulunan meridyen farkı 4 dakika ile çarpılır. ( Neden 4 dakika : 1 gün = 24 saat = 1440 dakikadır. Bir gün içinde Güneş’in karşısından 360 meridyen geçtiğine göre 1440/360=4 dakika eder. İşte Her 1 meridyen güneşin karşısından 4 dakikada geçer o sayı buradan gelmektedir.)
3. Bulunan fark 60 dakikadan büyük ise saate çevrilir, küçük ise fark aynen alınır.
4. Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü için doğuda yerel saat ileride, batıda ise geridedir. Dolayısıyla doğudaki bir yerin yerel saati sorulduğunda bulunan yerel saat farkı toplanır, batıdaki yerde ise yerel saat farkı çıkarılır.
5. Aynı meridyen üzerindeki yerler güneşin karşısından aynı anda geçtiğinden yerel saatleri aynıdır.
Şimdi biraz örnek çözüp yukarıdaki maddeleri uygulayalım ve mantığını tamamen kavrayalım.
İlk 3 örnekte meridyen verip saat soruldu. Peki zaman farkı veya saat verilip meridyen bulmamız istenirse nasıl olacak? Örneklerle öğrenelim.
Bir de Güneşin Doğuşu ve Batışı şeklinde sorular var.
Güneşin Batışı – Doğuşu sorularının yerel saat sorularından ufak bir farkı vardır.
*Yerel saat sorularında doğuda yerel saatler ileri olduğu için toplama işlemi yapıyorduk,
Güneş doğuda erken doğup, erken batacağı için çıkarma işlemi yapacağız.
*Yerel saat sorularında batıda yerel saatler geri olduğu için çıkarma işlemi yapıyorduk,
Güneş batıda geç doğup, geç batacağı için toplama işlemi yapacağız.
Fark bunlar sadece bunlara dikkat etmemiz lazım. Diğer yaptığımız işlemler tamamen aynı.
Şimdi Örneklerle daha iyi anlamaya çalışalım.
Farklı bir soru tipi olan gün ve saat sorularına da bir örnek verelim.
Son olarak Güneşin ufuk düzlemi üzerindeki konumu soruları için bir örnek verelim ve bu olayı bitirelim.
Sevgili arkadaşlar yukarıdaki soru tipleri ve örneklerden umarım konunun mantığını anlatabildik. Örneklerde de gördüğünüz gibi basit 4 işlem ile tüm soruları rahatlıkla çözebiliyorsunuz. Artık yerel saat hesaplamaları konusunda sıkıntı yaşamazsınız iyi çalışmalar.
Meridyen nedir? Meridyenler ve Özellikleri
3Meridyen nedir?
Bir kutup noktasından başlayıp diğer kutup noktasında son bulduğu varsayılan yarım çemberlere meridyen yayı denir. Başlangıç meridyeni (0°), İngiltere’nin başkenti Londra yakınlarındaki Greenwich (Griniç) kasabasında bulunan Kraliyet Gözlemevi’nden geçer. Başlangıç meridyeninin, Dünya’yı Doğu ve Batı Yarım Küre diye iki eşit parçaya ayırdığı kabul edilmektedir.
Meridyenlerin Genel Özellikleri
• Başlangıç Meridyeni Greenwich’ten (İngiltere’de Londra yakınlarında bir kasaba) gecen meridyendir. Bu durum siyasi olup Yer’in şekli ya da meridyenlerin bir özelliği değildir.
• Greenwich’in doğusunda 180, batısında 180 adet olmak üzere toplam 360 meridyen yayı bulunur.
• Bütün meridyenler kutup noktalarında birleşirler. Bu nedenle ardışık meridyenler arasında bulunan mesafe Ekvator’dan kutuplara doğru daralır.
Örneğin; Ekvator üzerinde 111 km olan iki meridyen arası uzaklık, 40° paraleli üzerinde 85 km, 80° paraleli üzerinde ise 19 km ye kadar (düşer) daralır.
• Bütün meridyenlerin uzunlukları birbirine eşittir. Ayrıca bir paralel üzerinde birbirlerinden eşit uzaklıkta bulunurlar.
• Aynı meridyen üzerindeki noktalarda yerel saat aynıdır.
• Bir meridyen yayını tam çembere tamamlayan, karşısındaki meridyen yayına Antimeridyen denir.
Örneğin; Başlangıç Meridyeninin (0°) Antimeridyeni 180° meridyeni, 26° doğu meridyeninin Antimeridyeni 154° batı meridyenidir.
• Başlangıç Meridyeni ile 180° meridyeni tam çember oluşturup, dünyayı iki eşit parçaya böler. Başlangıç
Meridyeninin doğusuna Doğu Yarımküre, batısına Batı Yarımküre denir.
• Ardışık iki meridyen arasında 4 dakikalık yerel saat farkı vardır.
• Dünya batıdan doğuya doğru döndüğünden doğudaki meridyenlerde yerel saat batıdakilerden ileridedir.
Not: Ardışık iki meridyen arasındaki uzaklığın Ekvator’dan kutuplara doğru daralmasına karşın, aralarındaki yerel saat farkının her yerde aynı olması, çizgisel hızın Ekvator’dan kutuplara doğru azalmasıyla açıklanır.
Başlangıç Meridyeni Neden Greenwich’ten Geçiyor?
1800’lü yılların sonlarına doğru herkes tarafından kabul gören coğrafi ölçümler ya da haritalar için belirli standartlar yoktu. Ekvator’un doğal bir sınır olduğu konusunda herkes aynı düşüncedeydi. Ancak başlangıç meridyeni için doğal bir sınır olmadığından hemen her ülke kendi başkentini başlangıç meridyeni olarak kullanmaktaydı. Bu durum ise karışıklıklara yol açıyordu. Sorunu çözmek için 25 ülkenin temsilcisi 1884 yılında ABD’de düzenlenen Uluslararası Meridyen Konferansı’nda bir araya geldi. O konferansta Greenwich’ten geçen meridyen başlangıç meridyeni (0°) olarak kabul edildi.
Yorumlar
Yorum Gönder